ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARININ BURSLULUK SINAVLARINDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR

ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARININ BURSLULUK SINAVLARINDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Özel öğretim kurumları 2026/2027 öğretim yılında uygulanacak bursluluk sınavları için hazırlıklar ve ilan süreçlerine başlamıştır. Tarafımızca hazırlanan çalışma ile bursluluk sınavlarının planlanmasından sonuçlandırılmasına, reklam süreçlerinin yönetiminden burs tahsisine kadar olan tüm aşamaları mevzuatın en güncel haliyle ve derinlemesine analiz etmektedir. Huzurdaki çalışma yönetmeliğin 62'nci ve 63'üncü maddeleri başta olmak üzere, ücretsiz okutma (Madde 57) ile burslu okutma arasındaki farkları, reklam yasaklarının (Ek-4 Madde) kapsamını ve sınav ücreti yasağının mali gerekçelerini detaylandırmaktadır.

Bursluluk sınavı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğini 62'nci ve 63'üncü maddelerinde hüküm altına alınmıştır. Millî Eğitim Bakanlığı, bursluluk sınavlarının eğitim-öğretim yılının akışını bozmaması, erken kayıt dönemiyle uyumlu olması ve kurumlar arasında haksız bir rekabet ortamı yaratmaması adına sınav takvimini Ocak, Şubat ve Mart ayları ile sınırlandırmıştır. Dolayısıyla yasal mevzuata göre Aralık ayında veya Nisan ayında bursluluk sınavı yapılabilmesi mümkün değildir.

Sınav yapma kararı alan bir özel öğretim kurumu ilk olarak sınav şartnamesini hazırlamalıdır. Sınav şartnamesinde kurumun vereceği bursun şartlarını, bursun miktarını, burs süresini ve burs verecekleri öğrenci ve kursiyer sayısı ile bursun hangi durumlarda kesileceğini belirlemesi gerekmektedir. Yine bursun yönetmelik 63'üncü maddesi uyarınca belirlenen seçeneklerden hangisi veya hangileri olacağı detaylı olarak belirlemesi önem arz etmektedir.

Sınav şartnamesini hazırlayan özel öğretim kurumu sınav tarihinden en az 1 ay önce bağlı bulunduğu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne başvuru yapmalıdır. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü sınav şartnamesinin mevzuata uygunluğunu denetleyecek ve süreç sonunda bir eksiklik veya mevzuata aykırılık bulunmaması halinde Valilik Makamı adına "Olur" verilmesi işlemi ile süreç tamamlanacaktır. Şartname hazırlanmadan ve Valilik "Olur" işlemi olmadan bursluluk sınavı yapılması izinsiz faaliyet olarak değerlendirilecektir ve idari para cezasına sebebiyet verecektir.

Bursluluk sınavları, kurumların il sınırları içinde kendi binalarında veya başka eğitim kurumu binalarında her sınıf seviyesinde tek oturum halinde yapılacak şekilde düzenlenmelidir. Özel öğretim kurumları sınava başvuru yapan öğrencilerden sınav ücreti alamazlar. Kurumlar;

• Sınav başvuru ücreti,
• Sınav materyal ücreti,
• Sonuç belgesi ücreti,
• Rehberlik hizmet bedeli gibi hiçbir ad altında veliden ödeme talep edemezler. Sınavın tamamen ücretsiz olması yasal bir zorunluluktur. Şartnamelerde bu durum genellikle "Bursluluk ve Giriş Sınavı ücretsizdir" şeklinde açıkça beyan edilmesi önem arz etmektedir. 

Bursluluk sınavının tanıtım ve reklam kısmı ise özel öğretim kurumlarının en çok idari para cezasına maruz kaldığı bölümdür. Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği EK-4'üncü maddesine göre kurumlar  reklam ve/veya ilanlarında öğrenci resimleri ve isimleri ile öğrenci başarı durum bilgileri kullanılamaz. Kurumlar sınav ilanlarında, başvuru adreslerini, bursluluk şartlarına ilişkin bilgi ve belgelere ulaşma yollarını ve başvuru usulünü belirtmelidir. 

Bakanlık denetimlerinde sıkılaştırılan bir diğer husus ise, tüm tanıtım materyallerinde Karekod (QR Kod) bulundurma zorunluluğudur. Karekod uygulamasının ayrıca özel öğretim kurumu içerisinde görünür bir yerde bulunması da zorunludur. Kurumlar, Bakanlık sisteminden (MEBBİS) aldıkları ve kurumun ruhsat bilgilerini, kontenjanını ve yasal statüsünü gösteren karekodu; afişlerinde, broşürlerinde ve sosyal medya görsellerinde okunabilir şekilde bulundurmak zorundadır. Aksi halde brüt asgari ücretin 5 katı idari para cezasına maruz kalınma riski mevcuttur.

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun veyahut Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçlar Soruşturma Bürosunun yetki alanına giren suç veya suçlardan dolayı haklarında adlî veyahut idarî soruşturma bulunan kurumlar bursluluk sınavı yapamaz, araştırma,  yarışma ve sosyal etkinlik düzenleyemezler.

Kurumlar tarafından gerçekleştirilecek bursluluk sınavları kuruma öğrenci seçimi amacı taşıyan şekilde kayıt-kabul maksadıyla yapılmayacaktır. Hiçbir öğrenci salt bursluluk sınavındaki derecesi göz önünde bulundurularak kayıt işlemi dışında tutulamaz.

İlkokul kademesindeki öğrenciler yönünden ve 2025/2026 eğitim öğretim yılını da kapsayacak şekilde bursluluk sınavı yapılması mümkün değildir. Bursluluk sınavı için başvuru yapan öğrenci, kursiyer ve velilerden; öğrencinin/kursiyerin adı soyadı, kimlik numarası, öğrenim gördüğü kurumu, sınıfı, veli adı soyadı ve veli iletişim bilgileri dışında herhangi bir bilgi talep edilmemesi gerekmektedir. Sınava katılım sağlayan öğrencilere ilişkin kimlik bilgileri, sınav sıralaması ve/veya yüzdelik dilimi gibi verilen öğrenci ve velisi dışında üçüncü kişiler ile paylaşılmamalı, reklam faaliyetlerinde bu bilgilere yer verilmemelidir. Aksi takdirde KVKK hükümlerine aykırılık teşkil edebileceğinden hem Milli Eğitim Bakanlığı hem de Kişisel Verileri Koruma Kurumu tarafından yaptırım ihtimali mevcuttur.

Bursluluk sınavının "Anayasası" niteliğindeki belge, Sınav Şartnamesidir. Bu belge, hem kurumun taahhütlerini içerir hem de veli ve öğrencinin yükümlülüklerini belirler. Şartnamenin eksik veya hatalı hazırlanması, ileride telafisi güç hukuki ihtilaflara yol açabilir.

Özel öğretim kurumları bursluluk sınavını kazanan öğrencilerin kayıt yaptırması veya kayıt hakkını kazanması halinde şartnamesini detaylı olarak hazırlamaması halinde genelde mağduriyetler yaşamaktadır. Bu kapsamda Yönetmelik ve hukuk teamülleri ışığında, geçerli bir şartnamede şu başlıkların yer alması zorunludur:

• Sınavın Amacı ve Kapsamı: Hangi sınıf seviyelerine yönelik olduğu (Örn: 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11. sınıflar).   
• Sınav Tarihi ve Saati: Oturumların başlangıç ve bitiş saatleri.
• Başvuru Şekli: Başvuruların online mı yoksa yüz yüze mi alınacağı.
• Sınav İçeriği: Soru sayıları, ders dağılımları ve sınav süresi. 
• Değerlendirme Kriterleri: "3 yanlış 1 doğruyu götürür" kuralının uygulanıp uygulanmayacağı, puanların nasıl hesaplanacağı.
• Burs Oranları ve Kontenjanlar: Hangi başarı dilimine ne kadar burs verileceği (Örn: İlk 5 öğrenciye %100, sonraki 10 öğrenciye %50).

Bursun Kapsamı:

• Bursun sadece eğitim ücretini mi kapsadığı, yoksa yemek, servis, kıyafet ve yayın ücretlerinin hariç mi olduğu. Bu madde, veli ihtilaflarının en yoğun yaşandığı alandır. Şartnamelerde genellikle "Burs sadece eğitim ücretini kapsar; yemek, servis ve yayın ücretleri veliye aittir" ibaresi açıkça yazılır.   
• Kayıt Takvimi: Burs kazanan öğrencilerin hangi tarihler arasında kayıt yaptırması gerektiği.

Bursun Kesilme Şartları:

Yönetmeliğin 63. maddesinin 3. fıkrasına göre; "Kurumda, öğrenimi süresince burslu olarak okutulan öğrenci veya kursiyerler başarıları ve olumlu davranışları devam ettiği sürece bu haktan yararlandırılır." Bu hüküm, bursun sürekliliğini esas alır. Ancak şartnamede belirtilmek kaydıyla bursun kesilebileceği durumlar şunlardır:

• Disiplin Cezası: Öğrencinin okuldan uzaklaştırma veya daha ağır bir disiplin cezası alması.
• Akademik Başarısızlık: Şartnamede belirlenen yıl sonu not ortalamasının altına düşülmesi (Örn: Yıl sonu ortalamasının 85'in altına düşmesi).
• Devamsızlık: Özürsüz devamsızlık sınırının aşılması.
• Kayıt Sildirme: Öğrencinin kendi isteğiyle kurumdan ayrılması durumunda burs hakkı sona erer ve bu hak başka bir kuruma devredilemez.   

Tüm bu hususların şartnamede detaylı olarak yazması ve özellikle bursun süreli olması halinde burs süresinin detaylı olarak belirtilmesi kurumların ilerideki hukuki ihtilaflarda mağdur olmasının önünde geçecektir.

Uygulamada genellikle burslu öğrenci ile ücretsiz okutulacak öğrenci de karıştırılmakta olup aşağıdaki tablo da her iki öğrenci tipinin farklılıkları kısaca ele alınmıştır.

Kurumların bursluluk sınavı ile burs verdiği öğrencilerin ücretsiz okutulacak %3 kapsamındaki kontenjandan sayılamazlar.