ÖZEL OKULLARDA ÖĞRETİM YILINA HAZIRLIK ÖDENEĞİ VE VERGİ UYGULAMALARI

ÖZEL OKULLARDA ÖĞRETİM YILINA HAZIRLIK ÖDENEĞİ VE VERGİ UYGULAMALARI 

Öğretim yılına hazırlık ödeneği, bir sosyal yardım ve sosyal hak olarak nitelendirilmektedir. Bu ödeneğin temel yasal dayanağı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun Ek 32. maddesidir. Özel okullarda çalışan öğretmenler ise bu haktan 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 9. maddesi uyarınca yararlanmaktadır. Bu madde, sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerin, bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmenlerine sağlanan haklara denk olarak özel okul öğretmenlerine de ödenmesini zorunlu kılmaktadır.

Öğretim yılına hazırlık ödeneği, eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfına dahil öğretmen unvanlı personeller ve fiilen öğretmenlik yapanlara yılda bir defaya mahsus olmak üzere ödenir.  Ödeneğin temel amacı, öğretmenlerin ders araç-gereç ihtiyaçlarına katkı sağlamak olduğundan, ödemenin yapıldığı öğretim yılında "fiilen öğretmenlik yapıyor olmak" esastır.  Bu ödenekten özel okul öğretmenleri yararlanabilirken kurs merkezlerinde çalışan öğretmenler faydalanamaz.

Öğretim yılına hazırlık ödeneğinin ders saati karşılığı çalışan öğretmenlere ödenmesi gerekirken, uzman öğretici veya usta öğretici olarak çalışan personellere ödenmesi yönünde Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü'nün 23.06.2025 tarihli görüşü bulunmaktadır.

Öğretim yılına hazırlık ödeneği, öğretim yılının başladığı aydan sonra ve birinci dönem ders yılının sonundan önce göreve başlayanlara %75’i, birinci dönem ders yılından sonra ve ikinci dönem ders yılının sona ermesinden önce göreve başlayanlara ise %50’si oranında ödenir. Öğretim yılına hazırlık ödeneğinin taksitler halinde ödenmesi veya ayni şekilde ödenmesi mümkün değildir. Yine ödeme her yıl Eylül ayında yapılır. Şayet personel eğitim öğretim yılı başladıktan sonra göreve başlamış ise göreve başladığı ay itibariyle ödeneğe hak kazanır. 

Öğretim yılına hazırlık ödeneği 657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'unun EK 32'inci maddesi uyarınca damga vergisi hariç diğer vergi ve kesintilerden muaftır. Hal böyle olunca Cumhurbaşkanlığınca belirlenen miktara kadar gelir vergisinden muaftır. Bu tutarın üzerinde ödeme yapılması halinde ise gelir vergisine tabiidir.

Her ne kadar 657 Sayılı Kanun 32'inci maddesinde damga vergisi hariç diğer vergi ve kesintilerden muaf olduğu belirtilmiş ise de, SGK primi yönünden öğretim yılına hazırlık ödeneği devlet memurlarından ayrı olarak prime tabiidir. Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin 12.12.2013 tarih, 2012/9082 Esas ve 2013/24142 Karar sayılı ilamında şu sonuca varmıştır:

"5510 sayılı Kanunun 80/I-b bendinde öğretim yılına hazırlık ödeneğinin prime esas kazanç istisnaları arasında sayılmadığı ve aynı kanunun 80/I-c bendine göre, b bendinde belirtilen istisnalar dışındaki tüm ödemelerin prime esas kazanca tabi olduğu belirtilmiştir."

Kararda, kadrolu öğretmenler ile sözleşmeli öğretmenlerin farklı hukuki statülerde olduğu ve bu nedenle sözleşmeli öğretmenlerin 657 sayılı Kanun'daki "diğer vergi ve kesintilere tabi tutulmaz" hükmünden SGK primi yönüyle yararlanamayacağı vurgulanmıştır. Yargıtay'a göre, 5510 sayılı Kanun, SGK primine esas kazançların tespitinde özel ve öncelikli bir kanun olup, burada bir istisna belirtilmedikçe ödemenin prime tabi tutulması zorunludur. Bir diğer yüksek mahkeme kararında ise idare aleyhine sözleşmeli öğretmenlerden SGK prim kesintisi yapılmasının Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesi ile dava açılmış ise de, yüksek mahkeme kararında personellerin niteliği itibariyle farklı hukuksal korumalara tabii olması nedeniyle davanın reddine karar vermiştir.

2025 - 2026 eğitim öğretim yılı için belirlenen öğretim yılına hazırlık ödeneği BRÜT 5,265.95 TL'dir.